Ta łyżka, czy ten łyżek

W języku polskim rodzaj rzeczownika poznajemy po jego końcówce. Podobnie też odmieniamy rzeczowniki – dodając na końcu słówka różne końcówki. W języku niemieckim wygląda to zupełnie inaczej. Każdy rzeczownik poprzedzony jest taką „końcówką”, która określa jego rodzaj. Tę część nazywamy rodzajnikiem (der Artikel) i jest ona nierozłącznym elementem rzeczownika, tak jak polska końcówka.

Często ucząc się języka niemieckiego, mamy problem z zapamiętaniem tych rodzajników. Niestety nie ma zbyt wielu uniwersalnych zasad, które pomogłyby rozwiązać ten problem. A to dlatego, że płeć gramatyczna często nie pokrywa się z naturalną. Na przykład dziewczynka, po niemiecku jest to „to dziewczę”, a nie ta dziewczyna. Można by powiedzieć, że jest to jeszcze dziecko, dlatego rodzaj nijaki, ale… niepoprawnie jest „to chłopcze”. W niemieckim jest to „ten chłopiec”, pomimo że to też dziecko. Oczywiście rodzaj nijaki w przypadku dziewczynki ma swoje uzasadnienie z innych względów, o czym będzie poniżej, mimo wszystko jednak trudno doszukiwać się w tym jakiejś prostej logiki.

Czy zatem nie pozostaje nic innego jak wykuć wszystkie niemieckie rodzajniki na pamięć? I tak i nie. Generalnie nie ma zasady i trzeba się uczyć. Jest jednak parę reguł, które mogą ci w tym pomóc.

Rodzajnik męski (DER), gdzie pasuje najbardziej?

Istnieją dziedziny, w których większość słownictwa jest rodzaju męskiego np.:
– słowa z kalendarza:  der Dienstag, der Januar, der Frühling;
– pory dnia: der Morgen, der Abend, ale die Nacht;
– rodzaje pogody: der Sturm, der Regen, der Schnee;
– napoje alkocholowe der Wein, der Wodka oder der Cocktail, ale das Bier. 
i wreszcie, słowa z -ig / -ling / -en / -ich na końcu są prawie zawsze męskie; na przykład: der Essig, der Flüchtling, der Garten, der Teppich.

Kiedy słowa są przeważnie rodzaju żeńskiego (DIE)?

Większość owoców, ale der Apfel.  Słowa zakończone na: -in / -heit / -schaft / -ei / -keit / -ung / -ion. Czyli na przykład: die Verkäuferin, die Schönheit, die Freundschaft, die Polizei, die Sauberkeit, die Zeitung, die Union.

A kiedy mają zazwyczaj rodzaj nijaki (DAS)?

Na przykład, kolory – czyli das Gelb lub das Grün. Jak również słowa z przyrostkami -chen / -ment / -tum są zazwyczaj neutralne: das Mädchen, das Department, das Datum..

Chcesz mówić poprawnie po niemiecku? Mamy dla ciebie pomoc!

Opracowanie „Cała prawda o rodzajnikach” to idealna pomoc w nauce. Zawiera informacje o roli rodzajnika oraz bezcenny zbiór reguł, dzięki którym możesz bardzo łatwo dopasować ten właściwy do konkretnego słowa.

• Ciekawostki i porady uprzyjemnią naukę i pomogą szybciej zapamiętać ważne informacje.
• Tę pomoc w nauce możesz mieć zawsze przy sobie, niezależnie od tego, czy jesteś w podróży, czy w domu.
• Możesz je pobrać na swój komputer lub inne urządzenie mobilne i korzystać z niego tak jak lubisz.
• Piękna oprawa graficzna nie tylko umili naukę, ale sprawi, że po wydrukowaniu będzie bardzo estetycznie prezentował się na twojej ścianie
• jest 100% darmowe !!!

No dobra, a jak to jest z tą tytułową łyżką?

No cóż, po niemiecku będzie to ten łyżek, czyli der Löffel. Natomiast w liczbie mnogiej die Löffel. Dlatego czasami może nam się wydawać, że tak jak w języku polskim, jest to rzeczownik rodzaju żeńskiego. Często rzeczowniki w liczbie mnogie otrzymują końcówkę np. das Auto – die Autos, der Monat – die Monate, ale nie nasz łyżek. Żeby nie było łatwiej, w liczbie mnogiej brzmi tak samo, a różni się tylko rodzajnikiem.

A co się stanie, jeśli nie dam rady ogarnąć tych całych rodzajników? Głowy raczej ci nikt za to nie urwie. Zastanów się, jak byłaby twoja reakcja, gdyby ktoś powiedział, że „zupę je się łyżkiem”.  Brzmi trochę śmiesznie, ale przecież wiadomo, o co chodzi. W sumie nic wielkiego się nie stało i przy odrobinie dobrej woli można taki błąd wybaczyć. Nawet jeśli powiesz, że jesz łyżkami, to i tak chyba ważniejsze jest to, co jesz.

Czy to oznacza, że rodzajników nie trzeba się uczyć? Osobiście jestem daleki od takiego stwierdzenia. Z pewnością można się porozumiewać mieszając rodzajniki. Znajomość rodzajników pozwala nam jednak bardziej zrozumiale formułować naszą wypowiedź. Mówiąc bardziej obrazowo: jeśli użyjesz rodzaju z języka polskiego, mówiąc o łyżce powiesz die Löffel, co dla Niemca będzie znaczyło kilka łyżek. Na co dzień taki błąd sprawi, że ktoś będzie się dopytywał chcąc zrozumieć to co masz na myśli albo po prostu przeobrazi się to w jakąś śmieszną sytuację. Jednak w sprawach np. urzędowych może prowadzić do niepotrzebnych nieporozumień. A tego chyba każdy chciałby uniknąć.